یوردداش yurddaş

بو بلاگ آذربایجانلیلارین و ایراندا یاشایان باشقا تورکلرین دیل ، تاریخ ، مدنیت ، فولکلور و انسانی حاقلاری ساحه سینده چالیشیر .

هم صاحب رقص آذربایجانیم، هم «دده قورقود» مال آذربایجان است!

+0 بَگَن (Bəyən)
‫گروه رقص آذربایجانی بیاض | سرپرست گروه مهران عظیمی | Beyazdance‬‎ ‫دده م قورقود – قاناد بوک‬‎

هم صاحب رقص آذربایجانیم، هم «دده قورقود» مال آذربایجان است!
حسن راشدی – ٢١ آبان ١۴٠۴
در این روزهای نگران‌کننده که فعالین مدنی‌مان در زندان اوین تهران در اعتراض به شرایط زندان در اعتصاب غذا به‌سر می‌برند و سلامتی‌شان در خطر است، عده‌ای هم که تصمیم‌گیرنده در مناصب دولتی و رسانه‌های دیداری و شنیداری هستند، خارج از دایره‌ی اطلاعاتشان نظریه‌پرداز شده و اعلام می‌کنند که حماسه‌ی «دده قورقود» و رقص پرتحرک و رزمی آذربایجان ـ که در میان فارس‌ها به رقص «لزگی» هم معروف است ـ ارتباطی با مردم آذربایجان ندارد!
من اطمینان دارم آن کسی که در مورد «حماسه‌ی دده قورقود» در تلویزیون افاضه‌ی کلام کرده است، صفحه‌ای از کتاب «دده قورقود» را هم نخوانده است، و آن‌که در مورد رقص پرتحرک آذربایجانی نظریه داده، اصلاً با رقص و پیدایش رقص آذربایجانی و دیگر رقص‌ها اطلاعاتی نداشته است!
بعضی‌ها فکر می‌کنند ایران مساوی فارس است و هر آنچه از رقص، افسانه، داستان، اثر حماسی و دیگر آثار ادبی و هنری است باید در چارچوب و تعلقات قوم فارس تعریف شود، و خارج از آن گناه نابخشودنی است!
مورخ نامی روس «و. بارتولد» می‌نویسد:
«در اثری که بوسیله‌ی ابوالفرج، مؤلف قرن سیزدهم میلادی [حدود ٨٠٠ سال پیش] به زبان سریانی نوشته شده، شرح عروسی سلطان #طغرل_بیگ، اولین نوه‌ی پسری سلجوق با دختر خلیفه‌ی بغداد آمده است. وی ضمن شرح مراسم عروسی، رقص تُرکی را توصیف می‌کند که در آن ترکان در حال رقص گاه می‌نشینند و گاه برمی‌خیزند. بر اساس کلیه‌ی شواهد، این رقص همانی است که در روسیه به عنوان «پلیاسکاف پریزیادکو» (pliaskov prisiadkou) نامیده می‌شود و روس‌ها به احتمال قریب به یقین آن را از ترک‌ها آموخته‌اند.»
(و. بارتولد، تاریخ ترک‌های آسیای میانه، ترجمه‌ی دکتر غفار حسینی، ص ١٢۶)....


آردینی اوخو - ادامه

یونسکو - ١۵ دسامبر (٢۴ آذر) را «‎روز جهانی خانواده زبان ترکی» اعلام کرد.

+0 بَگَن (Bəyən)
‫یونسکو ۱۵ دسامبر را به‌عنوان روز جهانی خانواده زبان تورکی اعلام کرد یونسکو  در نشست عمومی خود در سمرقند، با پیشنهاد رئیس‌جمهور ترکیه، برای تعیین ۱۵  دسامبر به‌عنوان روز جهانی خانواده‬‎

سازمان ‎یونسکو روز ١۵ دسامبر (٢۴ آذر) را به عنوان «‎روز جهانی خانواده زبان ترکی» اعلام کرد.
تصمیم یونسکو در نامگذاری ١۵ دسامبر به عنوان «روز جهانی خانواده زبان ترکی» گامی مهم و تاریخی در راستای تقویت همکاری‌های بین‌المللی برای حفظ و انتقال زبان ترکی به نسل‌های آینده است.
بیش از ۴۶ سال از انقلاب اسلامی ایران می‌گذرد، اما از اجرای آنچه در قانون اساسی برای تدریس زبان‌های غیر فارسی در مدارس، در کنار زبان رسمی، پیش‌بینی شده، هنوز خبری نیست. این در حالی است که زبان ترکی، با گویشورانی حداقل چهل‌درصدی در ایران، باید همچون زبان فارسی، زبانی ملی، رسمی، دولتی و سراسری باشد.
تمامیت‌خواهان باستان‌گرا، که ایران را ملک مطلق یک قوم و زبان می‌دانند و تحصیل و تدریس را در یک زبان خلاصه کرده‌اند، همواره کوشیده‌اند طرفداران آموزش و تحصیل به دیگر زبان‌ها، به‌ویژه زبان ترکی را، با اتهاماتی چون «پان» و «تجزیه‌طلبی» از میدان بیرون کنند. اما باید بدانند آتش تجزیه را خود آنان روشن می‌کنند و تاریخ، گواه روشنی بر این‌گونه تجربه‌هاست.
ایران زمانی «ایران» است که همه زبان‌ها و فرهنگ‌ها بتوانند در آن رشد و بالندگی یابند؛ و هر زبانی، به نسبت جمعیت گویشوران خود، حق بهره‌مندی از آموزش و تحصیل در مدارس و دانشگاه‌ها، و نیز استفاده از زبان معیار و ادبی خویش – نه گونه‌های مخلوط – را در مطبوعات و رسانه‌های دیداری و شنیداری داشته باشد.
با این همه، در استان‌های آذربایجان (آذربایجان شرقی، آذربایجان غربی، اردبیل و زنجان)، حتی در برنامه‌هایی مانند اخبار که به ترکی اما بیشتر با ساختار فارسی پخش می‌شوند، زیرنویس‌های تلویزیون به فارسی است؛ یعنی نمی‌خواهند حتی جمله‌ای به‌صورت نوشتاری به زبان ترکی در چشم تماشاگر تلویزیون دیده شود!



اوچ فیکیرداشین آذربایجان سفری - ایرانین هر یئری بومباران اولور...!

+0 بَگَن (Bəyən)
‫مقبره شیخ امین‌الدین جبرائیل اردبیل - ایرانگردی وب سایت ارزان مبله‬‎

اوچ دوست و اوچ فیکیرداشین آذربایجان سفری...! 

(سون بؤلوم، ۵ )

اردبیل گؤروشو،  ایرانین هر یئری بومباران اولور، داها تهرانا قاییدیریق...!

جمعه خوردادین ٢٣-و صبحدن بومباران خبری هر یئری بؤروموشدو! 
اسرائیل تهرانی بومباران ائتدی، فرمانده لری و هسته‌ای بیلگینلری تئرور ائتدی.
اصفهانی، نطنزی ووردو، تبریزی، کرمانشاهی و...!
خبر، خبر اوستوندن گلیردی، شاشیریب قالمیشدیق بو نه جریاندیر هئچ بیر ساواش هاواسی اولمادان بئله بیر اتفاق دوشدو! 
ایران طرفیندنده سرعتلی عکس العمل‌دن خبر یوخ ایدی...!
بو خبرلری ایزلرکن نیگران حالدا «#اردبیل» شهرینه گئتدیک، گزی برنامه میزین بیر بؤلومو اردبیلی گزمک و تاریخی یئرلردن گؤرش ائتمک ایدی، آمما هر ساعات بومباران خبری و چوخلو اینسانلارین اؤلوم خبری گلیردی!
اردبیلده قالماغی قیسالدیب تهرانا قاییتماغا تصمیم توتدوق، چونکو عائله‌میز تهراندا بومباران آلتیندایدی! 
اردبیلدن الی بوش قاییتماماق اوچون،  «#کهرآلان» (کلخوران) منطقه‌سینه گئدیب  بورادا یئرله‌شن «سید امین الدین جبرائیل» شیخ صفی‌نین آتاسی‌نین مزاریندان گؤروش ائتدیک.
بو مزاردان علاوه بورادا چوخلو اسکی مزار و بو مزارلارین یازیلی داشلاری یئرلشمیشدی، اگر بئله بیر اثر تورکیه‌ده اولسایدی، اونو گونده بلکه اون مین‌لر توریستلرین زیارت ائتدیگی مکانا چئویرردیلر!
تورکیه قالسین قیراقدا، شیراز و یا اصفهاندادا اولسایدی بو فصل‌ده، گونده مین‌لر توریست اوندان گؤروش ائدردی، آمما بورادا توریست‌دن، زاددان خبر یوخ‌ایدی !
«#شیخ_صفی» مجتمعیندن ده گؤروش ائده‌جکدیک کی، آذربایجانین « شاهی، شیخی، شاعیری» شاه اسماعیل سلطانیمیزین‌دا مزارینی زیارت ائدک، آمما اونا فورصت و امکان اولمادی! 
منجه، حتی چوخلو آذربایجانلیلاردا بیلمیرلر #شاه_اسماعیل_صفوی‌ نین مزاری‌دا  بوردا و جدّی شیخ صفی مزاری‌نین یانیندادیر!
بیر گئجه‌ده اردبیلده قالیب صاباحی، شنبه ٢۴ خورداد زنجان- طارم یولو ایله تهرانا قاییتدیق، آمما سعید موغانلینی اردبیلده قویدوق کی، آناسی، تهران بومباران اولدوغونا گؤره سعیددن نیگران قالماسین و سعید گئتسین آناسینین یانینا کندلرینه.
تهرانا قاییداندا یول اوستونده قیزیل آذربایجان مرکزی، یعنی زنجان شهرینده دایانیب بیر دوست ایله بیرلیکده صبحانه یئییب، طارم منطقه‌سینه طرف حرکت ائتدیک؛ آذربایجانین بو گؤزل بؤلگه‌سینده ده‌ گؤزل بیر توریستی رستوراندا صمیمی بیر ادیب، شاعیر و دوکتور دوستا ناهار قوناغی اولوب، زیتون باغیندان گؤروش ائدیب منجیل یولو ایله آخشامی تهرانا قاییتدیق و بو دؤرد گونلوک آذربایجان سفرینی سونا چاتدیردیق...!



قوتور سویو، شابیل، شعر- موسیقی و اسرائیل حمله‌سی...!!

+0 بَگَن (Bəyən)


‫بایگانی‌های آبگرم قوتورسویی ⋆ مشگین نیوز(مشگینه نیوز)‬‎

اوچ دوست و اوچ فیکیرداشین آذربایجان سفری...! 

(بؤلوم ۴)

🌒  قوتور سویو، شابیل، شعر- موسیقی و
اسرائیل حمله‌سی...!!

✍️ پنجشنبه ٢٢ خورداد ١۴٠۴ ناهاردان قاباق «آت‌گؤلو»نو گؤروب و منطقه آداملاری ، اؤزللیکله  شاهسون ائللری آراسیندا بو حاقدا دئییلن افسانه‌نی ائشیدندن سونرا «قوتورسویو» - «شابیل» طرفینه حرکت ائتدیک.
من ایلک دفعه ۶۵ - ۶۶ ایل قاباق یعنی۵ ـ۶ یاشیمدا و ١٣٣٨-١٣٣٩ جو ایل  رحمتلیک آنام و آتاملا «قوتور سویو» و  «شابیل» سویونا گلمیشدیم، او زامان کندیمیزدن «لاری» ( دؤلت دفترینده لاهرود) کندینه کیمی بوغدا داشییان یوک ماشینی اوستونده و لاری کندیندن ( ایندی شهرجیک اولوب) قوتورسو و شابیل‌ـه قَدر قاطیر- ائششک ایله گئتمیشدیک!
ایکینجی دفعه‌ده بو سولارا ١٣٩٢ جی ایل و ۵٣ ایل سونرا ۵٩ یاشیمدا و ماشینلا گئتمیشدیم، بو دفعه‌ده اوچونجوسو و ٧١ یاشیم اولان زامان گئدیردیم، دؤردونجوسونوده گئده‌جه‌یم یا یوخ، آللاه بیلیر!
آت گؤلونون داشلی- دره‌لی، گوللو چیچکلی یولونا داوام ائده‌رک «#سلطان_ساوالان» داغی آغ اؤرپَکلی قاری ایله گؤزوموز قارشیسیندا متانتله دایانمیشدی، بئله بیر گؤزل تابلونو سئیر ائدرکن «قوتور سویو» کندینه چاتدیق، آمما سویا دوشه بیلمه‌دیک، چونکو خانیملارین نوبتی‌ایدی. 
اینانین، من گؤردویوم ۶۶ ایل قاباق  قوتورسویو کندی‌نین دوکانلاری ایله بوگونکو دوکانلارین بیناسیندا چوخدا فرق یوخ ایدی، یالنیز دوکانلار قاباغی و دار- دودوک کوچه‌لر مینیک ماشینلارلا دولموشدو!
بوردا چوخ قالماییب «شابیل» سویونا طرف گئتدیک. 
منجه، شابیل مجتمعی، قوتور سویوندان داها بهداشتی سیستیمه مالیکدیر؛ بورادا سویا دوشوب چیمدیک، آز آدام واریدی. 
نظره گلیردی قوتور سویونون مشتری‌لری شابیل‌دن داها چوخ، آمما شابیلین تمیزلیگی داها اوستون‌ درجه‌ده ایدی.
شابیل سویوندا چیمندن سونرا تله‌سیک حالدا آللی کندینه و« ساوالان ایگیدلری» بومگردی مکانیمیزا قاییتدیق، چونکو ناهار یئمه‌میشدیک، ساعات بئشی کئچمیشدی، ساعات آلتی‌دا، خیاودا و شهر اورتاسیندا دا شعر- موسیقی برنامه‌سینده شرکت ائده‌جکدیک. 
سرعتله ناهار- شام یئمه‌یینی بیرلشدیریب بیر آز گئج اولسادا برنامه‌ده شرکت ائدیب گئجه ساعات ١٢حدودو «آللی» کندینه، استراحت مکانیمیزا قاییدیب باشیمیزی قویوب راحات خیال ایله یاتدیق.
      جمعه صبح، ٢٣ خورداد ١۴٠۴ فاجعه...!! 
جمعه صبح یوخودان دوروب صبحانه یئمه‌یه حاضیرلاشیب اینتئرنئت دونیاسینا باش چکنده، ایران خبر آژانسلاری‌نین شاشیردیجی خبرلرینه اینانا بیلمیردیک!! 
-اسرائیل ایرانا حمله ائدیب و چوخلو فرمانده‌لری شهید ائدیب...؟؟!! 
داوام ائده‌جک....



« کیتاب ائوی، سید قَفه‌سی، اسکی اؤیرنجی‌لر، بوم‌گردی کند موزه‌سی، آت گؤلو...»

+0 بَگَن (Bəyən)
‫اقامتگاه بومگردی دورنا مشگین شهر | قیمت رزرو اتاق ها با تخفیف، نمایش تصاویر  و آدرس‬‎

اوچ دوست و اوچ فیکیرداشین آذربایجان سفری...! 

« کیتاب ائوی، سید قَفه‌سی، اسکی اؤیرنجی‌لر، بوم‌گردی کند موزه‌سی، آت گؤلو...» 

(بؤلوم ٣)

بو سَفَردن هدف، آذربایجانیمیزین تاریخی اثرلرینی و طبیعت گؤزللیکلرینی گؤرمک و امکان چرچیوه سینده، قیسادا اولسا شاعیر و ادبیاتچیلار ایله یاخیندان گؤروشمک اولدوقدا چرشنبه ٢١ خورداد ١۴٠۴ آخشام چاغی «شیخ حیدر عابیده‌سی» یانیندا شاعیرلرین شعرلرینی دینله‌ییب ساز سسینی ائشیدندن سونرا ائله همان مکانا یاخین محتشم «دنیز» کیتاب ائوینی و چئشیدلی کیتابلارینی  گؤروب «سید قفه‌سی» آدی ایله تانینان مکانا گئتدیک.
سید قفه‌سینده، ١٣٧۵-١٣٨٠ جی ایللرده تهراندا اؤیرنجی اولان، ایللر بویو گؤرمه‌دیگیمیز، ایندی‌ایسه باشلارینین توکلری آغاریب اورتا یاشلاریندا اولان چوخلو صمیمی اینسانلارلا گؤروشدوک؛ دوغروسونو دئمک ایسته‌سم، اونلارین ساچلاری‌نین آغاردیغینی گؤرَنده کَدَرلندیم، آخی من اونلارین گنجلیک و ٢٠-٢۵ یاشلاریندا اولدوقلارینی داها چوخ گؤرموشدوم! 
بو گؤروشدن سونرا آخشامی خیاو یاخینلیغیندا و «آللی» کندینده (دولت دفترینده «آلنی») «ساوالان ایگیدلری» آدیندا«بوم‌گردی» بیر مکاندان گوروش ائدیب گئجه‌نی بو گؤزل و روحوموزو اوخشایان مکاندا قالمالی اولدوق.
بورانی اداره ائدن و بئله بیر گؤرمه‌لی مکانا چئویرن «دوکتور عمار احمدی» یازیچی، محقق و «ساوالان ایگیدلری» انتشاراتی‌نین مدیری‌دیر.
بو مکانین اوتاقلاری کئچمیش ایللرده کند  یاشامیندا استفاده اولونان گئییم، ایش وسیله‌لری، توخونما، ال ایشلری و باشقا متنوع وسیله‌لر ایله بَزه‌نیب سوسلندیکده اینسانا باشقا بیر آرامش، جسم و روح راحاتلیغی بخش ائدیر!
گئجه، بوردا راحاتلیقلا یاتیب صاباحی پنجشنبه خوردادین ٢٢سی صبحانه دن سونرا تورپاق یول ایله ساوالانین اتگینده یئرله‌شن و افسانه‌لرده دئییلن بابک خرمی‌نین «قاراقاشقا» آتی‌نین ایلده بیر دفعه سودان چیخیب کیشنه‌دیگی و بابکی آختاریب مینمه‌یه چاغیردیغی، آمما بابک اولمادیغینا یئنه سویا باتیب بیر ایلدن سونرا یئنه همین زامان حرکتینی تکرار ائتدیگی مشهور و افسانه‌وی «آت گؤلو»نون یاخینلیغینا گئتدیک...!
داوام ائده جک...


«خیاو شهری، شاعیرلر محفلی...»

+0 بَگَن (Bəyən)
‫بقعه شیخ حیدر‬‎

اوچ دوست و اوچ فیکیرداشین آذربایجان سفری...! 

«خیاو شهری، شاعیرلر محفلی...» 

(بؤلوم ٢)

تبریز زیارتیندن سونرا خوردادین ٢١-ی چرشنبه گونو ناهاردان سونرا آمما ناهار یئمه‌میش هریس یولو ایله، یعنی داغلی-دره‌لی، یاشیل و گؤزل طبیعت و  بو منطقه‌نین سرین هاوالی گونونده آذربایجانیمیزین خیاو (مشکین‌شهر) شهرینه طرف حرکت ائتدیک.
من ایلک دفعه ایدی بو یول ایله تبریزدن خیاوا گئدیردیم، تبریزدن بیرآز اوزاقلاشاندان سونرا  و سانیرام  «#هریس» طرفیندن، هاوا سرینلیگی و طبیعت گؤزللیگی باشلاندی. 
هاوانین درجه‌سی بو منطقه ده ١۶ ایله ٢٢ سانتیگراد آراسیندا دگیشیردی، بونو ماشینین ایچینده کی، اؤلچو مانیتوروندا گؤروردوک، بیر حالدا کی، تبریزده هاوا ایستی ایدی، یادیمدا دئییل، آمما احتمالا ٢٨- ٣٠ آراسی اولاردی.
بو منطقه ده هله بوغدا زمی‌لری یئنیجه باش آچمیشدی، بیر حالدا کی، بیزیم گئرمی منطقه‌سینده حتی سوتول مرحله‌سینی‌ده کئچمیشدی و ایکی هفته‌دن سونرا بوغدالار بیچیله بیلردی!
بئله طبیعته یالنیز ماشین پنجره‌سیندن باخماق کیفایت ائتمزدی؛ ماشینی یول قیراغیندا  ساخلاییب سرین هاوا و گؤزل طبیعت‌دن پاییمیزی آلیب یولا داوام ائتدیک! 
من سَفَره چیخاندا، مقصده چاتماقدان آرتیق، یول اطرافی داغلار، دره‌لر، منظره‌لر و یول یولداشلاری‌نین دانیشیقلار و خاطره‌لریندن داها چوخ لذت آلیرام، اؤزللیکله بو یولداشلارلا ٢٠ ایلدن چوخ اورتاق خاطره و دویغولارین اولا...!
سانمایین منیم سَفَر یولداشلاریمین یاشی منه یاخین اولدوغونا بو سفر لذتلی ایدی؛ یوخ، من اونلاردان ایگیرمی ایل و داها چوخ یاشلی ایدیم، آمما بیزلری بیربیریمیزه باغلایان اورتاق ملّی دوشونجه‌لر و مشترک دویغولار ایدی!
طبیعت اؤز گؤزللیگینی قورویاراق ماشینی‌ و سوروجولویو ایله بیزه بو خاطره‌لی سفری دوغرولدان مهندس علی‌ رضایی‌نین عاشیق موسیقی‌سی‌ده اوره‌یییمیزی اوخشایاراق، «خیاو» شهری‌نین یاخینلیغیندا و ساعات ۵ حدودو ناهار - شام یئمه‌ییمیزی بیرلشدیریب یئدیکدن سونرا، شهر اورتاسیندا و شاه اسماعیلین آتاسی «شیخ_حیدر»ین محتشم مزاری و عابیده‌سی یانیندا قرار قویدوغوموز خیاو شاعیرلری محفل و مجلسینه قوشولدوق.
طبیعی کی، بو گؤروشده شعرلری اورکلری تسخیر ائدیب کؤورَلدن آذربایجانیمیزین مهارتلی و تانینمیش شاعیری «نادر_الهی» و ١٣٨٣-جو ایل ملّی وارلیغیمیز یولوندا ارمنی پیچاغی ایله تهراندا یارالانان و ١٣٨۴-جو ایل ستارخان مراسیمی و مزاری اوستونده آلاولی شعرلری ایله  مراسیمه قاتیلانلاری هیجانا گتیرن و ایندی دوغما شهری خیاودا یاشایان «آتیلا_کیشی_زاده» شاعیر دوستلاریمیزین اؤزل یئرلری واریدی...!
داوام ائده جک..